MAT.03 - Hiria eta espazio publikoari buruzko hausnarketak

Honako bideoarekin ondo uler daiteke zer den "hiria prototipatzea". Aldaketa erraz batek nola erakus dezakeen epe luzera egin daitekeen bestelako eraldakerta handiagoa:

Miera Kalean (Riga) egindako esperimentu bat ikusten dugu. Hiri garaikideetan gertatzen den bezala, Rigan ere autoek oinezkoei espazioa erabat jan dute, gehiegizko trafikoa egonda, espaloiak minimora murriztuz, aparkalekuek espazio asko okupatuz, segurtasun ezaren sentsazioa bultzatuz...

Zehazki, Miera kale honetan, tranbia sarea eta automobilen galtzada kalearen zabalera gehiena okupatzen dute. Horretaz gain, albo bateko espaloia aparkaleku gisa aurkezten da. Ondorioz, oinezkoen espaloiak zabalera estuegi batera murriztu da. 

Honek eragiten du kalea trantsizio gune bezala soilik erabiltzea. Oinezkoek ez dute espazio fisikorik bestelako aktibitateak gauzatzeko. 

Esperimentuan kale prototipo baten zati bat gauzatzen da lekuan. Banda batzuen bitartez -eredua linealki hedagarria da- aktibitate desberdinak bereizten ditu. Oinezkoen bandaren zabalera dezente handitzen du (aparkalekuak ezabatuz), egoteko lekua lagatuz. Gainera, bidegorriarentzat bi tira uzten ditu, bat albo bakoitzean. 

Eredu hau hiria ordenatu eta arautzen du, aktibitate desberdinen arteko oreka arrazioala sustatuz. Nire ustez eredu hau esportatzea eta zabaltzea garrantzitsua izango zen gure gaur egungo hiriak hobe daitezen. 

MAT.02 - Hiria eta espazio publikoari buruzko hausnarketak

Juan José LaHuerta-k CCCB-ko Espais Compartits programarako eginiko elkarrizketa laburra. Espazio Publikoa kontzeptu bezala zalantzan jarriko du:

PUBLIC SPACE // Espacios Compartidos con Juan José Lahuerta (VO Es) from CCCB on Vimeo.

Honen ustez, ‘espazio publiko’ espresioa gaizki erabiltzen da gaur egun. Honek ez du gizarte talde baten ekintzak jasotzen dituen lekua islatzen. Honetarako, termino egokienak ‘kalea’ edo ‘kanpoaldea’ izango ziren.

‘Espazio’ hitza abstraktu samarra da, arkitektoen alderdira soilik murrizten duelako. Hau, plano, maketa eta irudien bitartez adierazten den zerbait fisikoa da. Gainera, ‘publiko’ hitza ere da abstrakzio bat.

‘Espazio publiko’ hitza askotan botere elementu bat bezala erabiltzen da, hainbat termino gehiago biltzen dituena (kalea, isurbideak, espaloiak…), tumultoa eta difusoa ageri den.

Espazio publikoaren lehen adierazpenak aurkitzeko Italian egindako marrazkietara atzeratu behar gara. Bertan forma eta bolumen batzuk ageri dira, hau da, eraikin eder batzuk plaza disziplinatu bat inguratzen. Dispositibo hau tumultua menperatzeko balio omen zuen.

Bere espazio faboritoaz galdetzerakoan, Plaza Catalunya aipatzen du. Plaza hau ez du kualidaderik, eta diseinu aldetik ezaugarri txarrak dituen plaza bat bezala atzeman ahal da. Gainera, kale gurutzadura bat da eta porrot egin dituzten interbentzio kumulu bat da.

Hala ere, espazio honetan 15M mugimendua eman zen. Erabilera ez zuen espazio negatibo batetik, hiriko biztanleen aktibitatea eta protestak jaso zituen denbora batez. Horretaz gain, gabonetan patinatzeko pista bat bilakatu zen (biztanleen “opioa”). Horrela, egun batzuk atzera biztanleen aktibitatearen zentrugunea izan zena (eta momentu historiko garrantzitsuaren edukiontzia izan zena), pribatizatutako espazio tradizional batean bihurtu zen (patinatzeko pista).

MAT.01 - Hiria eta espazio publikoari buruzko hausnarketak

Xavier Antich irakasle kataluniarrak Tabakaleran egindako adierazpenak:

Xavier Antich. Hiria eta bestelako politikak III from Tabakalera on Vimeo.

Honen ustez, hiria ez da konposizio fisiko eta material bat bezala ulertu behar, non hirigintzako elementuak antolatu eta planifikatu egiten diren, baizik eta kolektibo edo gizarte talde baten jarduerak biltzen dituen espazioa.

Hirietan “Bat-etortzearen estrategia” utopikoa bultzatu da baina azkenean hau alienatu eta lortu dena izan da denominadore komunak biltzen dituen hiri ereduak sustatzea komunak ez diren gauza guztiak hiritik kanporatuz. Hauei, modu ezegokian, antisistemak edo alternatiboak deritze.

Azkenean, konsenso idilikoaren onurak azken hauen espazio publikoak ezabatuz lortu dira, Horregatik,  ahots diskordanteak, eredu hauekin bat egiten ez dutenak, isilduak izan dira molestoak zirelako.

Amaitzeko, hirigintza politikarekin lotzen du. Orain arte era periferikoan aritu direnak, era motel batean (hamarkada bat inguruko prozesua batean), hiria eraikitzeko erabakitze prozesuetan parte hartzea lortzen ari dira. Azken finean gizarte eta hiri aberatsagoak lortzeko helburua dute, pertsona eta kolektibo guztiak biltzen dituztenak. Fenomeno global baten aurrean ari gara.

15.10.16 - ENTREGA IKERKETA

Oviedoko Gas Fabrika ohiaren inguruko azterlana:

14.10.15 - TAILERRA (Egiturak III)

Tailer bateratua eduki dugu gaur, Egiturak III irakasgaian zentratuz. Duela bi aste dispositiboaren aurkezpen publikoak egin genituen. Gaur arte pixkanaka-pixkanaka proiektua garatzen egon gara eta ideia berriak ekarri ditugu tailerrera.

Besteak beste, portikoen forma zuzendu dugu: zutabeak zoruarekiko perpendilkurrak egin ditugu, atzeko itxitura zati inklinatuak gelaren espazio nahikoa jaten digulako. Bestalde, planteatu dugu elementu finko bat edukitzea. Eserleku jarraia hain zuzen ere. Elementu hau kaxa izaera edukiko luke, eta bertan gordeko dira eserleku, mahai eta bestelako altzari desmuntagarriak. 

Pentsatutako aldaketa nagusiena toldo baten diseinua pentsatzea izan da. Izan ere, planteatu dugu egitura hutsa uztea, estalki eta itxiturarik gabe. Gela ireki bat azken finean (klima oneko konfigurazioa izango zen hau). Toldoa, behin bilduta kaxan gordeko dena, kondoi bat bezala egitura estaliko du, euritik eta haizetik babesteko (klima txarreko konfigurazioa). Toldoa plastiko edo lona desberdinez osatu ahal da, transpirablea, gardena, transluzidoa, txuria... izateko. Honek ahalbidetuko luke barru-kanpoko erlazio bisuala, baita lona txurian proiekzioak egitea, esate baterako. Toldoa, kanping denda bat balitz bezala, ate eta leihoak edukiko lituzke kremailera eta belkroen bidez. 

Gero, tailerrean zehar ideiak eta aldaketak baloratzen egon gara, eta erabaki dugu toldoa osoa ez izatea, baizik eta soilik itxitura alde batzuetan jartzea. Banku finkoaren idea garatzen, konturatu gara kaxa izaera horri probetxu atera eta garraiatzeko kaxa bat bezala funtzionatzea. Hau da, gure 'THE GELA' desmuntagarria izatea (azken finean elementu linealak dira: listoiak, taulak, kableak...) eta IKEA-ko altzari bat bezala kaxan pieza guztiak 'tetris' moduan enkajatuak egotea.

Irakasleen laguntzaz, arazo batzuk konpondu ditugu, baina ere aipatu dizkigute beste arazo batzuk, guk horietaz ohartu ez garenak: portikoak arrriostratzeko beharra eta haizearen eraginez gure proiektua mugitzeko arriskua dagoela (bela bat bezala funtzionatu ahal duelako). 

Lehen arazoarentzat, soluzioa da pletinak jartzea piezen arteko loturetan eta tentsore edo arriostrak jartzea portikoen artean. Bigarren arazoari dagokionez, zenbait ideia bururatu zaizkigu: urezko bidoiekin, harrizko betekinarekin eta pabimentuarekin (baldosak, hormigoi losak...) kontrapisua egitea.

Amaitzeko, pentsatzen egon gara, baita ere, behin desmuntagarria eginda nolakoa izango diren instalazio elektrikoak eta iluminazio-instalazioak. Baita desmuntagarria izateko piezak ez ondatzeko eraikitze sistema zehatzak ere.

IKERKETA (OVIEDO) 07.10.15

Eremua aintzinean nolakoa zen hobeto ulertzeko (proiektatzerako orduan aurrekariak ezagutzea komenigarria baita) zenbait argazki aurkitu ditugu interneten, batez ere, non eremuak trenbide zaharreriko zuen erlazioa azaltzen dituzten:

ESPOSAKETA EGUNA 15.10.01

Pertsona Nagusien Nazioarteko eguna delakoan, Donostia Lagunkoiak ekitaldi pare bat antolatu ditu. Alde batetik, goizean, Arkitekturako eskolan tailerretan egondako adinekoekin bildu ginen ikasleok esposaketa gelan. Bertan gure dispositibo urbanoen lehenengo ideiak azaldu genien. Aste hauetan landutako ariketen emaitza bariatuak ikusi ondoren, helduek liluraturik geratu dira, oso pozik, haien hitzetan. Izan ere, haien esperientziak, arazoak, kexak... prozesatu eta haien gustukoak izan diren lanak ikusi dituzte. Experientzia aberasgarria izan da hau, bi parteetatik.

Kritika construktibo bezala, gizon batek esan zigun experientzia gabezia eta gaztaroa dela eta proiektu aurrerakoiegiak ebatzi ditugula gaur egungo gizartea kontuan hartuz. Zergatik? proiektu askotan inzibismo arazoak ahaztu ditugulako (elementu mugikorrak, solteak... apurtu eta lapurtu ahal direnak). 

Arratsaldean, Donostia 2016 espaziora jo genuen ikasleok. Bertan hitzaldi bat bota zen udal teknikarien partez, Donostia Lagunkoiaren kideei. Aipatzekoa da ekitaldian Eneko Goya alkate berria parte hartu zuela. Guri pixka bat beranduago konbokatu zitzaigun. Gure eginkizuna: mural handi batzuetan gure ideien eta ondorioen laburpen grafikoa egitea, proiektuak paperean azaltzea eta baita ere helduekin solasaldian egotea. Azkeneko lunch-a ahaztu gabe!

Helduek zenbait kontzeptu azpimarratu zizkiguten, geroago muralean isladatu genituenak. Nabarmentzekoa da amaieran nagusi bat hurbildu zitzaigula eskerrak eta zorionak emanez guk nautikoan gauzatutako proiektuagatik. Berbetan egon ginen. Haren esanetan, bere buruan zuen ideia utopiko bera kanporarazi eta erreal bihurtu dugula. Horretaz gain, esan zigun gure ideia perfektua dela guk proposatutako espazioan. The Gela "Al pelo" datorrela Nautikoan.

Guztia ikusita, esatea esperientzia hau erabat positiboa izan dela. Proiektatzerako orduan kaleko pertsona arrunten iritzia eta esperientziak entzutea modu errealago batean proiektatzeari lagunduko dio, inoiz erreparatu ez ditugun alderdietan, baina kolektibo batzuentzat inportanteak direnak, ere kontuan edukiz. Orain dispositiboak garatu, hobetu eta zehazteko lana dugu gainean. Espero dugu gauza interesgarriak ondorioztatzea.

GURE IDEIA:

Nautikoa Kontxako abadiaren mendebaldean kokatzen den eraikin bat da. Donostiako kosta ikuspegi idilikodun paseo bat da. Haizearen orrazitik Nautikorarteko bidea begiraleku handi bat bihurtu da, baina akats bat ikusten zaio, bista hauek disfrutatzeko geralekurik ez izatea alegia. Nautikoko terraza paseo baten amaiera bihurtu da non turistak azken momentuko argazkiak ateratzera hurbiltzen diren. 

Horrela izanik, berez itsaso gaineko plaza bat izan zitekeena , leku anekdotiko eta desaprobetxatua bihurtu da. Gainera, pabimentuaren diseinuak igaroezina bihurtzen du eta oztopoak besterik ez ditu sortzen. Proiektu honek, begiralekuari bira eman eta kontzeptua guztiz aldatzea proposatzen du, elementu bat sortuz, zein plazaren erdian kokatuko dugun, bista horiek oztopatuz. Hau horrela eginik, espazio berriak sortzen dira, erabilera aldatzen da eta bizia sortzen da plazan.