Luis de Garrido

UN NUEVO PARADIGMA EN ARQUITECTURA: Naturalezas artificiales. Luis de Garrido.

ARKITEKTURA JASANGARRIA

Egun batzuk atzera Arkitekturaren Sarrera irakasagaiarako jasangarritasunari buruzko lan bat ebatzi genuen taldeka. Besteak beste, informazio iturri bezala liburu hau erabili genuen batez ere.  Izan ere, Luis de Garridok arkitektura jasangarriaren pionero onenetarikoa da hemen. Halaber, Green box, Casa Hernández, Casa Mariposa eta Vitrohouse prototipoak beraren kreazioak dira. Liburu honetan jasangarritasunari buruzko informazio asko biltzen da, eta horretaz gain, de Garridoren prototipoak eta eraikuntzak aztertzen dira (soluzioak, estrategiak, influentziak, materialak, erabilpena, diseinua...) Gomendagarria, benetan. Hona hemen lanerako erabili genuen laburpena:

Luis De Garridok erabiltzen dituen jasangarritasun estrategia konposatuak:

1.Naturarekiko integrazio bikaina lortzeko:

"Natura artifizialak" dira hauek. Ekosistema berri bat sortzea, zeini ekosistema naturalari ematen dion energia naturalek hornituko dute. Horretaz gain, natura eta garapenarekin bat egingo duen konposizio bat egitea proposatzen da. Honek hainbat konponente eta faktore finituz osatuko da eta hauek moldatzeko, erreparatzeko edo aldatzeko estrategia birziklagarriak sortuko dira, hala nola, hondakinak osatzen ez dutenek edo berreskuratu ahal direnak.

2.Pertsonen ongizatea eta zoriontasuna eskuratzeko:

Eraikinetan bizi diren pertsonen zoriontasuna eskuratzea da helburu. Hori lortzeko, kultura eta pertsona desberdin bakoitzeko elementu anitzak gehitu behar dira. "Zoriontasunaren arkitektura" eskuratzeko behar diren konposatuak:

-Argiztapen naturala

-Aireztapen natural jarraitua

-Erraztasun teknologikoa

-Materialen "naturalitate" maila altua

-Diseinu arkitektoniko erreza eta ez monotonoa

-Kolore egokiak

-Intimitate eta segurtasun sentsazioak

-Aldakortasun termiko estazionala

-Elementu patogenoen eza.

-Mantenimendu minimoa

3. Benetazko arkitektura jasangarria lortzeko estrategiak:

Agerian dago benetazko arkitektura jasangarria lortzeko lehenago hori definitu behar dela. Luis De Garrido-ren ustez, "Arkitektura jasangarria horren erabiltzaileen beharrak asetzen dituena da, edozein lekuan edo momentuan burutu behar dena, baita etorkizuneko ondorengoei kaltetuko ez duena. Beraz, arkitektura jasangarriak konpromiso honestoa eskatzen du giza garapenarekin eta gizartearen estabilizazioarekin, estrategia arkitektoniak erabilitzea, hurrengo xedeekin: (behean azaltzen diren 6 euskarriak ikusi)".

Arkitektura jasangarriaren 6 euskarri nagusienak hauek dira: Baliabideen optimizazioa (Naturalak baita artifizialak), kontsumo energetikoaren murrizpena, energia iturri naturalak bultzatzea, hondakin eta emisio murrizketa, biztanleen bizi-kalitatea hobetzea eta mantenimendu eta eraikitze kosteak murriztu.

Xede horiek burutzeko, Luis de Garridok metodologia orokor bat aurkezten digu:

-Arkitektura jasangarri berri bat identifikatzea eta definitzea

-Jasangarritasun indikadoreak identifikatzea

-Arkitektura jasangarria lortzeko estrategiak proposatzea

-Proposatutako estrategiak ebaluatzea

Benetazko arkitektura  lortzeko, eta ondorioz ingenieritza eta lurralde eta hiri ordenazio jasangarriak lortzeko,  hurrengo 39 indikazioak ematen dira:

·         1.Ingurugiroa babestea

-Biosferaren integritatea garantizatzea

-Lurraldearen fragmentazioa murriztea

-Ingurua modu holistikoan hautematea

-Pabimentazioa ahalik eta gehien murriztea

-Nekazaritza landetan edifikazioa murriztea

-Edifikazio horizontala eta altua bultzatzea, hiria konpaktatuz.

-Hirien hedatzea gelditu eta horretan birziklatzea bultzatzea.

·         2.Fauna eta flora babestea

-Dauden faunak, florak eta ekosistemak zaindu

-Dauden habitak zaintzea

-Inguruarekiko integrazio holistikoa ziurtatzea

·         3.Giza nutrizioa ziurtatzea

-Elikadura produkzio lokalak bultzatzea

-Elikagaien garraioa murriztu

-Ongarriak murriztu

-Giza elikadurak aldaketa klimatikorik sorrarazten ez duela ziurtatzea

-Elikaduren kultiboa eraikinetan sustatzea

-Berezko horniketa eraikinetan sustatzea

·         4.Giza bizitza estiloa eta balio kulturalak aldatzea

-Berbaluatu giza beharrak

-Berbaluatu gizarte beharrak

-Giza behar basikoak asetzea

-Gizarte inguru eta inguru historikoarekiko integrazioa ziurtatu

-Naturan ondorio gabeko giza ekintza ziurtatu

-Klimarekiko impaktu negatibo gabeko giza ekintza ziurtatu

·         5.Giza ongizatea eta bizi-kalitatea hobetzea

-Material osasuntsuekin proiektatzea

-Emisio gabeko materialekin proiektatzea

-Aireztapen naturalarekin diseinatzea

-Gizarte erlazioak asetzea

-Pertsonen bizi kalitatea hobetu

·         6. Baliabideak optimizatu (naturalak eta artifizialak)

-Iruntzeko proiektatu

-Berreskuratzeko proiektatu

-Erreparatzeko eta berrerabiltzeko proiektatu

-Birziklatzeko proiektatu

-Desmuntatzeko proiektatu

-Berintegratzeko proiektatu

·         7.Industrializazioa eta aurrefabrikazioa sustatu

-Industrializatzeko proiektatzea

-Konponente modulatuekin eraikitzea

-Konponente aurrefabrikatuekin proiektatzea

·         8.Emisioak eta hondakinak maximora murriztu

-Berrerabiltzeko proiektatu

-Hondakinak gestionatzeko eta murrizteko proiektatu

-Eraikitze soluzio errezekin proiektatu

-Kontaminazioa murriztu

-Hondakinak murriztu

-Emisio gabeko materialekin proiektatu

-Material biodegradableekin proiektatu

-Hondakinekin proiektatu

·         9.Energia natural berriztagarriak sustatu

-Eguzki-energiarekin proiektatu

-Energia eolikoarekin proiektatu

-Energia geotermikoarekin proiektatu

·         10.Energia kontsumoa murriztu

-Material lokalekin proiektatu

-Eraikitze soluzio sinpleekin proiektatu

-Giza baliabide lokalarekin proiektatu

-Eraikinen nergia autonomoarekin proiektatu

-Eraikinen tipologia bioklimatikoekin proiektatzea

-Efizientzia maila altuko eraikitze soluzioekin proiektatu

-Ahal diren artefaktu kantitate gutxiagorekin proiektatu

·         11.Kostea eta mantenimendua murriztu

-Inguru ekonomikoarekiko modu integratuan proiektatu

-Soluzio errezekin proiektatu

-Eraikinen bizitza luzatzeko proiektatu

Soluzio teknologiko eta errezen bitartez proiektatu

·         12.Garraio sistemak aldatzea

-Automobil kantitatea murriztu

-Garraio publikoari lurzoru proportzionaltasun egokia erabili

-Ibili eta bizikleta garraioak sustatu

4. Ahalik eta gehien maila bioklimatikoa lortzeko estrategiak.

Orokorrean bilatzen dena zera da: udan eraikina berez freskatzea eta neguan berez berotzea. Horretarako zenbait faktore hartu behar dira kontuan: orientazioa, tipologia, eraikinaren estruktura formala, disposizioa, elementuen kolokazioa, hau da, faktore arkitektoniko puruak, ez teknologikoak, eta ez dituzte inolako aldaketarik amaierako kostuan. Arkitekto batzuk lortu dute eraikinaren autorregulazioa lortzea (hala nola Green Box, Ramat Eco-House edo Restaurante Casas del Río) baina oso zaila da guztiz lortzea. Arkitekto bakoitzak ahalmen desberdinak ditu, horregatik, batzuk soilik lortzen dute energia kontsumoaren murrizketa minimo bat.

5.Autosufizienteak diren arkitekturak lortzea

Gizaki askok beldur dira menpekotasunagatik. Izan ere, hainbat baliabide basikoen iturrietara menpekoa izatea eragiten du horren falta egotean dena akabu egingo dela. Aipatzekoak dira elektrizitatea, ura, hondakinen tratamendua, komunikazioak, elikadura eta bestelakoak. Gizakiek gero eta gutxiago egiten dute autokontsumorako baliabideak eskuratzeko. Hori dela eta, gaur egungo etxebizitza jasangarriek ura, elikadura eta elektrizitatea lortzeko gai proiektatzen dira.

6. Multimediar arkitektura lortzeko estrategiak

Arkitektura integratu behar dugu modu intimo eta pertsonalean baina informazio audiobisual eta sentsorialarekin konbinatuz. Horrela, espazio fisikoek espazio birtualetara traszenditzen dute, biztanleen interekintzarekin eta hauen beharrak asetuz. Xede horretara ailegatzeko hainbat faktore eta elementu kontrolatu ahal ditugu, esaterako, beirak, argi naturalarekin eta espazioekin jolastea…

7. Arkitektura malgua eta aldakorra lortzeko estrategiak

Eraikinak giza ekintza gordetzeko diseinatzen dira, baina giza ekintza aldakorra denez eta garatu egiten duenez era naturaolean, eraikinek aldaketa horiei esfortzu gabe egokitzeari malguak izan behar dira.

8. Naturarekiko integrazio formala lortzeko estrategia sinbolikoak

Arkitekturak naturaren elementuak erabili behar ditu, eta naturak arkitekturarekin aberastu behar da. Esaterako, eraikinen estalkiak lorategiak izatean lortzen da arkitekturak naturaren jarraipena izatea, eta, estalkiaren altuerak, dimentsio berri bat ematen dio naturari gune berdeen konpurua mantenduz.

9. Estrategia kreatibo eta formalak

Adibidez, eraikinek solik bere diseinu arkitektonikoa dela eta era automatikoan tenperatura erregulatzen lortzea ideia kreatiboa da. “Menos es más” ideiari beste bat gehitzen zaio: “Gutxirekin gehiena egitea”. Material sinple eta murriztuekin konposizio konplexuak lortzea du helburu.

10. Innobazio jarraitua eskuratzeko estrategiak

Arkitektoek etengabe egon behar dira innobazioei, garapenari eta berrikuntzei adi. Beraien jakintzak etengabe handitu, gero eta gauza gehiago kontuan hartuz eraikinak proiektatzeko orduan.

11. Mantenimendua eta prezioa murrizteko estrategiak

Luis De Garridok mantentzen du arkitektura batek jasangarria izateko bere prezioa eta mantentzeko kostuak baxuak izan behar direla, hau da, ekosistema ez aldatzeko gastuak minimoak izatea.

MATERIALEN ETA ELEMENTUEN EZAUGARRIAK ARKITEKTURA JASANGARRIETAN:

Energia naturala erabiliz hurrengoak lortzea:

-Konponenteen lorketa ingurugiroari inpaktua sortu gabe

-Muntai erraza

-Iraunkortasun erraza

-Anpliatzeko erreza

-Rekonfigurazio erreza

-Rekuperazio erreza

-Erreparazio erraza

-Interkambio erraza

-Birziklatze erraza

-Degradabilitatea erraza

-Erabilgarri ez diren konponenteen itzulketa ingurugiroari inpaktua sortu gabe.

Orain arte aipatu dugun guztia kontuan harturik, materialen ezaugarri jasangarriak aztertu dira indikadore batzuen bitartez. Horrela, material bakoitzak nota bat lortu du parametro horiekiko balorazioei behatuz. Mustra bezala, aipatu behar dugu hormigoi harmatu prefabrikatua edota beira tenplatua balorazio onenetariko materialak direla. Kontraz, itsas barniza, burdina laka eta poliuretano espuma material desegokienetarikoak dira arkitektura jasangarria lortzeko.

Energiari dagokionez, materialak lortzeko ezinbestekoa dugu honen erabilpena. Material batzuk, aluminioa edo poliestirenoa bezala, energia kantitate altuak behar dituzte ekoiztuak ahal izateko (215 eta 100 MJ/Kg ) eta beste batzuk, ordea, harea edo hormigoia bezala, ez dute energia handirik behar beraien ekoizpenetan (0,10 eta 0,99 MJ/Kg). Horrela, esan dezakegu azken bi material hauek arkitektura jasangarria lortzeko paregabeak direla.

Eraikin bat proiektatze orduko, kontuan izateko da eraikin hori inguratuko dituzten arkitekturak, haizearekiko esposaketa, eta izan ahal dituen argi eta aire obstrukzioak. Hori dela bide, hasieran ikerketa bat ebatzi behar dugu. Klima, kokapen geografikoa, inguru urbanoa… horien guztien parametroak aztertu beharko dira, eta horien arabera diseinua posibilitate batzuk edo besteak izatea ahalbidetu edo ekiditu egingo da.

Diseinu bioklimatikorako memoria konzeptuala: jasangarritasuna hobe dadin soluzio batzuk daude.

-Eguzki zuzen etekina (alde gardenen orientazioa)

-Akumulazio masa

-Enbolbente energetiko efizientea

-Aireztapen gurutzatua

-Ur berogailu solarra ezartzea

-Ureztapen edota suteen kontrako urak biltzeko sistema

-Energiaren kontsumoa murriztapena ahalbidetzen duen area antolaketa egokia

-Eguzki babesa lortzea aleroen biratez dagokion momentuan

-Kanpoko espazioen akondizionamendua begetazio egokia eta estalketa alternatiboak erabiliz.

Un nuevo paradigma en arquitectura. Naturalezas artificiales 2001-2012. Luis de Garrido. Monsa. 2012 // 2.-92. orrialdeak